Truye^.n Vui Danh Nha^n

TruyŒn Vui Danh Nhân

[Hôn Tám Cô][Bài H†c An Dân][XƠ Quan HuyŒn][ñÓi ñáp SÙ Nguyên][S¡t Ng¡n G‡ Dài]

flower

1. Hôn Tám Cô

ª ÇÀu làng Thû ThiŒm có cây Ça l§n  và m¶t quán  nܧc nhƠ. ThiŒm cùng mĂy bån hay ra ÇĂy chÖi và uÓng nܧc. Quán Ăy  låi n¢m ª cånh ÇÜ©ng cái, ngÜ©i qua låi và Çi ch® rĂt Çông. Có m¶t Çám g̉m tám cô gái thÜ©ng hay Çi ch® cùng nhau, Çi qua Çây. M¶t anh bån ÇÓ Thû ThiŒm:
- CÆu mà hôn ÇÜ®c tám cô gái  Ăy th́  tôi xin hÆu ba b»a rÜ®u thÎt thÆt ngon.
Hôm sau, ch£ng nói ch£ng r¢ng. Thû ThiŒm ki‰m mĂy trái  xoài   bƠ  s¤n dܧi gÓc cây xoài cách quán Ƕ mÜÖi thܧc. Thû ThiŒm thän nhiên ng̉i "nhâm nhi" v§i các bån trong qnán.
M¶t lúc sau, tám cô gái  Çi ch® vŠ qua ljn Çúng ch‡ gÓc cây xoài. Thû ThiŒm vùng chåy theo, miŒng kêu to:
- Tøi bay hái tr¶m xoài cûa làng, ch‰t v§i tao!
Tám cô gái ngÖ ngác ÇÙng låi. Thû ThiŒm chåy t§i ch̀ mĂy trái xoài vÜÖng văi dܧi ÇĂt nói:
- Tøi bay Çúng là vào cái tu°i thèm æn chua r̉i, xoài hái c̣n røng ÇÀy  cä Çây. Tao phäi Çem tŕnh làng m§i ÇÜ®c.
Cä tám cô gái ch£ng ai chÎu nhÆn, c̣n Çang lúng túng chÓi căi, th́ Thû ThiŒm t§i sát bên r̉i bäo:
- ñÜ®c r̉i, ÇÙa nào æn th́  ch‰t v§i  tao, ÇÙa  nào không æn th́  thôi, b†n bay x‰p hàng  låi, tao mà ngºi miŒng ÇÙa nào có mùi xoài th́ ÇÙa Ăy ch‰t.
Tám  cô gái nghï ḿnh không æn nên không s®. CÙ th‰ cùng m¶t lúc Thû ThiŒm kŠ miŒng hôn h‰t cô này ljn cô khác, m¶t loåt cä tám cô gái trÈ.
VØa lúc Çó, ti‰ng cÜ©i ran tØ trong quán v†ng ra nhÜ pháo n°, tám cô gái m§i bi‰t bÎ m¡c lØa.

2. Bài H†c An Dân

Khi Trång nguyên LÜÖng Th‰ Vinh hÜu trí ª quê nhà, ông vÅn sÓng cu¶c sÓng giän dÎ, gÀn gÛi v§i dân. ThÜ©ng ngày, ông ch̀ bÆn áo väi Çi chÖi v§i nh»ng ngÜ©i dân lao Ƕng, ít khi thĂy ông bÆn áo Çåi trào, trØ nh»ng ngày lÍ tr†ng.
M¶t hôm ông Çang tṛ chuyŒn v§i nh»ng ngÜ©i dân trong làng tåi m¶t quán nܧc, th́ ÇÜ®c tin quan huyŒn sª tåi së Çi qua Çó. Quân lính Çi trܧc thét loa oang oang, m†i ngÜ©i ÇŠu tránh Çi v́ h† bi‰t rơ viên quan huyŒn này rĂt hách dÎch, hay cÆy th‰ nåt ngÜ©i, nên h† không muÓn mang vå vào  thân. Duy ch̀  c̣n m¶t ḿnh LÜÖng Th‰ Vinh ng̉i trong quán, dáng ÇiŒu lù khù ch£ng khác ǵ m¶t bác nông dân chính cÓng.
Khi viên quan huyŒn ljn trܧc quán, thĂy "bác nông dân" ng̉i ÇĂy, liŠn b¡t bác ra khiêng vơng thay cho m¶t ngÜ©i Çă mŒt. LÜÖng Th‰ Vinh l£ng l¥ng ÇÙng dÆy ra khiêng. ChØng m¶t d¥m ÇÜ©ng, g¥p m¶t ngÜ©i làng, ông lên ti‰ng nh¡n:
- Tôi nh© bác ljn làng Vân Cát bäo th¢ng Thám Hoành (ông này LJ Thám Hoa) ra vơng quan huyŒn thay thÀy h†c cûa nó, thÀy h†c cûa nó mŒt quá r̉i!
Nguyên ông TrÀn Bách Hoành làng Vân Cát huyŒn Ăy thi LJ Thám Hoa làm quan tr†ng triŠu, trܧc là h†c tṛ cûa LÜÖng Th‰ Vinh, nên ông nh¡n vÆy.
Quan huyŒn Çang v‹nh râu ng̉i  trên vơng cáng, nghe thĂy vÆy toát m̉   hôi h¶t, hoäng hÓt  nhäy ra khƠi vơng, v¶i vàng quÿ xuÓng ÇĂt låy rÓi rít. LÜÖng Th‰ Vinh tûm t̀m cÜ©i, r̉i nghiêm gi†ng bäo quan huyŒn:
- TØ nay vŠ sau, anh không ÇÜ®c cÆy th‰ nåt  dân, bªi nܧc lĂy dân làm gÓc. Vua v́ dân mà Ç¥t quan Ç‹ làm viŒc ích l®i cho dân, chÙ không phäi  Ç¥t quan Ç‹ nåt dân Çâu. Nghïa an dân, nghïa  thân dân phäi lĂy làm ÇÀu, làm tr†ng, m§i Çáng g†i là quan nghe chÜa.
Quan huyŒn vâng då rÓi rít, run lên nhÜ cÀy sĂy, xin t¿ ḿnh khiêng vơng ÇÜa LÜÖng Th‰ Vinh vŠ nhà, nhÜng quang Trång tØ chÓi và mª lÜ®ng häi hà tha t¶i cho viên quan huyŒn.

3. XƠ Quan HuyŒn

M¶t hôm, trên ÇÜ©ng Çi h†c v Š Væn Giáo qua b‰n Ç̣ An ThÜ©ng th́ g¥p quan huyŒn Hoài Ân cùng Çi qua Ç̣ sang sông. V́ g¥p m¶t viên quan hÓng hách và tham lam, m†i ngÜ©i ÇŠu dåt sang hai bên vŒ ÇÜ©ng Ç‹ cho h¡n xuÓng Ç̣. Riêng Væn Giáo ch£ng chÎu nhÜ©ng quan, cÙ chen v§i quan xuÓng Ç̣. Quan huyŒn tÙc quá m§i g†i ông låi hƠi:
- Mày là con nhà ai mà dám h‡n th‰?
Væn Giáo giä vÈ khúm núm thÜa:
- Då, con là h†c tṛ.
Quan huyŒn nghe nói h†c tṛ, liŠn näy ra m¶t š:
- HØ! Mày là h†c tṛ hăy ÇÓi cho tao nghe thº, n‰u không ÇÜ®c së æn Ç̣n cÛng ch£ng mu¶n. H¡n h¡ng gi†ng džc v‰ ÇÓi:
H†c tṛ là h†c tṛ con,
ñi h†c lon ton là con h†c tṛ.
Væn Giáo ch£ng cÀn suy nghï, Çáp ngay:
Quan huyŒn là quan huyŒn th¢ng
Xº kiŒn l¢ng nh¢ng là th¢ng  quan huyŒn.
Quan huyŒn tái m¥t, không ng© cÆu h†c tṛ mà dám ÇÓi x¤ng ljn nhÜ vÆy. H¡n liŠn ra câu ÇÓi ti‰p, n‰u ÇÓi ÇÜ®c m§i cho lên b©:
Ông quan båc qua chi‰c Ç̣ båc
Væn Giáo giä v© suy nghï, cÓt Ç‹ chª cho thuyŠn  gÀn ljn b©, r̉i hƠi: vàng ÇÓi v§i båc ÇÜ®c không å. Quan huyŒn kêu ÇÜ®c quá. Væn Giáo ÇÓi ngay:
Con chó vàng ngÆm cøc cÙt vàng.
Nghe xong, quan huyŒn tÙc quá ÇÎnh sai lính Çánh Ç̣n, th́ vØa lúc thuyŠn cÆp b‰n, Væn Giáo nhäy tót lên b© chåy bi‰n.

4. ñÓi ñáp SÙ Nguyên

Måc ñïnh Chi Çi sÙc triŠu Nguyên, lúc vào bŒ ki‰n, vua Nguyên muÓn thº tài sÙ thÀn nܧc Nam, Ç̉ng th©i cÛng muÓn ḍ khí ti‰t cûa Måc ñïnh Chi, bèn ra m¶t v‰ ÇÓi:
NhÆt hoä Vân Yên, båc Çán thiêu tàn ng†c thƠ
Nghïa là:
M¥t tr©i là lºa, mây là khói, ban ngày ÇÓt cháy vÀng træng
Måc ñïnh Chi bi‰t là vua Nguyên kiêu cæng t¿ cho ḿnh là m¥t tr©i, coi nܧc Nam nhÜ m¥t træng ban ngày nhĂt thi‰t bÎ m¥t tr©i thôn tính, ông bèn Ùng khÄu ÇÓi ngay:
NguyŒt cung linh Çån, hoàng hôn xå låc kim ô
Nghïa là:
Træng là cung, sao là Çån, chiŠu tÓi b¡n  rÖi m¥t tr©i.
Vua Nguyên nghe ÇÓi giÆt ḿnh, bi‰t là bÎ trä mi‰ng rĂt Çau, nhÜng cÛng rĂt kính phøc Måc ñïnh Chi, bèn thܪng rĂt hÆu cho Trång nܧc Nam.
M¶t lÀn khác, ngÜ©i Nguyên låi giª tṛ Çánh ÇÓ ch». H† vi‰t bÓn câu thÖ sau và thách Måc ñïnh Chi giäi nghïa:
NhĂt diŒn lÜ«ng mi
NhĂt sĂu nhĂt ph́
NhĂt niên nhĂt nguyŒt
NhĂt nhÆt tam kÿ
Nghïa là:
M¶t m¥t Çôi mày, m¶t gÀy m¶t béo, m¶t næm m¶t tháng, m¶t ngày ba lÀn.
ThÆt là ngô nghê, khó hi‹u. VÆy mà Måc ñïnh Chi ch̀ ÇÜa m¡t Çă giäng r¢ng Çó là ch» bát. V́ ch» bát t¿a nhÜ Çôi lông mày låi g̉m m¶t nét to, nét nhƠ, vä låi m‡i næm có m¶t tháng tám ch» bát c̣n Ç̉ng âm v§i ch»  bát Ç¿ng Ç̉ æn, v́ Çó mà m‡i  ngày phäi dùng bát Ç‹ æn ljn ba lÀn.
Th‰ là, m¶t lÀn chÖi ch», m¶t lÀn ÇÓ ch» ÇŠu bÎ Måc ñïnh Chi ÇÓi Çáp trôi chäy và s¡c säo, ngÜ©i  Nguyên rĂt kính n‹ thÜ©ng ví ông v§i An Tº Ç©i  Xuân Thu, v́ hai ngÜ©i tuy tܧng måo xĂu xí nhÜng tài   trí th́ ch£ng ai b¢ng.

5. S¡t Ng¡n, G‡ Dài

H̉i NguyÍn B̀nh Khiêm tØ quan vŠ quê làng Trung Am mª trÜ©ng dåy h†c, h†c tṛ theo h†c rĂt Çông. Vào bu°i tÓi 30 t‰t næm n†; ông Trång Çang ng̉i Çàm luÆn vŠ lš sÓ v§i m¶t anh h†c tṛ xuĂt s¡c cûa ông ljn thæm và bi‰u ông lÍ vÆt, th́ b‡ng ngoài c°ng có ti‰ng ngÜ©i g†i. Ông sai gia nhân ra bäo hăy ch© m¶t chút. Trong khi Çó, ông và ngÜ©i h†c tṛ cùng bĂm quÈ Ç‹ thº Çoán xem ngÜ©i Çó vào có viŒc ǵ?
Cä hai thÀy tṛ cùng bĂm vào m¶t quÈ "thi‰t Çoän, m¶c trÜ©ng". Nghïa là "S¡t ng¡n, g‡ dài". Ông hƠi ngÜ©i h†c tṛ:
- VÆy anh Çoán ngÜ©i Çó vào Çây có viŒc ǵ?
Anh h†c tṛ trä l©i:
- ThÜa thÀy! "Thi‰t Çoän, m¶c trÜ©ng, theo š con, ngÜ©i vào Çây ch¡c h£n ch̀ có mÜ®n chi‰c mai Çào ÇĂt mà thôi, chÙ ngoài ra không c̣n cái ǵ là "s¡t ng¡n, g‡ dài" n»a.
Ông cÜ©i nói:
- Khác v§i anh, tôi låi Çoán ngÜ©i Çó  vào Çây mÜ®n búa.
Nói xong, ông cho mª c°ng. Quä nhiên ngÜ©i Ăy vào hƠi mÜ®n búa thÆt.
Anh h†c tṛ ch»ng ngÜ©i ra v́ s¿ Çoán sai cûa ḿnh. ThĂy vÆy, ông giäi thích cho anh h†c tṛ:
- K‹ th́ anh bĂm quÈ cÛng giƠi, nhÜng mÙc Çoán c̣n thĂp.  Anh bäo "s¡t ng¡n, g‡ dài" mà Çoán  là mÜ®n mai, nhÜ vÆy thº hƠi, 30 t‰t ngÜ©i ta ljn Çây Ç‹ mÜ®n mai làm ǵ cÖ chÙ? C̣n tôi bäo là ngÜ©i Çó  vào mÜ®n búa Ç‹ vŠ b° cûi nĂu bánh chÜng T‰t mà thôi. BĂm quÈ Çă Çúng nhÜng khi Çoán c̣n phäi có š thÙc cÖ bi‰n, mà tránh ÇÜ®c nh»ng s¿ sai lÀm.
Anh h†c tṛ bái phøc thÀy, xin nhÆn nh»ng l©i ch̀ bäo quí. Trång Tŕnh thÆt là ngÜ©i suy Çoán giƠi.

Created & Maintained by Thanh Hà
LAST UPDATE ( MAY 7, 1999 --- 5:00 A.M. )
This Page Has Been Visited (Since May 6, 1999):